Rzeszów, dnia 21 listopada 2024r..godz.,16.00

 

 

 

Autor pogadanki dla rodziców przedszkolaków
Przedszkola Publicznego nr 33 w Rzeszowie -                                                                  

mgr Alicja Smoczeńska – pedagog specjalny                     

 

 

 

Krótkie refleksje na temat zadań rodziców w wychowaniu dziecka w wieku przedszkolnym

 

Wg psychologa E. Ericsona w wieku przedszkolnym do rozwiązania jest „kryzys poczucia winy”.  Prawidłowo rozwiązany gwarantuje przejście do następnej fazy rozwoju wieku szkolnego. W tym stadium dziecko bardziej doświadcza swoich działań związanych
z coraz większymi możliwościami nie tylko merytorycznymi (związanymi z wiedzą), ale psychicznymi. Próbuje swoich sił, ale jest ciekawe i pyta o wiele rzeczy, chętnie się uczy. Chce być tak jak dorośli i często taką rolę przyjmuje w swoich fantazjach. Obserwujemy, że chętnie bawi się i naśladuje dorosłych.  Dzięki temu uczy się, jaki jest związek między światem zewnętrznym a wewnętrznym i jak wykorzystać wspomnienia. Jeżeli pozostawia się dziecku swobodę w zakresie podejmowania działań (oczywiście dbając o jego bezpieczeństwo) i zwraca się uwagę na jego pytania, to takie dziecko rozwija się w kierunku przejawiania samodzielnej inicjatywy, obserwacji, myślenia. Przy bezsensownych zakazach
i wytwarzaniu u dziecka poczucia „naprzykrzania się” rodzi się w nim nadmierne poczucie winy.

Zadania dla rodziców w tym okresie to: dbanie o bezpieczeństwo dziecka, wspieranie dziecka w rozwoju przez tłumaczenie i pozwalanie, pomaganie w zdobywaniu wiedzy, samodzielności, cierpliwe odpowiadanie na pytania zadawane przez dzieci, pomaganie dziecku w pokonywaniu trudności dnia codziennego i zachęcanie go do ich rozwiązywania, uczenie dziecka wyrażania swoich potrzeb i emocji przy jednoczesnej nauce radzenia sobie
w sposób właściwy, konstruktywny z doświadczaniem ich nie zaspokojenia.

            Dzieciństwo jest okresem decydującym o kształtowaniu utrzymujących się przez całe życie umiejętności emocjonalnych. Do decydujących doświadczeń należą tu przeżycia dzieci związane z reagowaniem rodziców na potrzeby dziecka i innych osób (czy wykazujemy się ignorancją, akceptacją, zaspokajaniem ich, empatią, czy je kontrolujemy?). Pamiętajmy,
że dzieci naśladują zachowania, postawy rodziców, których są świadkami. Dziecko nie zapamiętuje trudności, ale reakcję rodzica na nie.

Kolejne zadanie to dawanie dziecku wiary we własne możliwości przez komunikaty „Dasz radę”, wierzę w ciebie”, pomogę Ci, jesteś dla mnie ważny, kocham Cię…”.

Istotna jest też nauka stawiania granic, a tym samym jasny systemem zasad wychowania, dostosowanych do rozwoju dziecka, jego możliwości. Nie ma wychowania bez zasad.
W pedagogice wręcz mówi się, że dzieci zachowują się źle, niewłaściwie, ponieważ domagają się zasad wychowawczych. Po prostu zasady dają poczucie bezpieczeństwa.

Nie ma też wychowania bez autorytetów. W związku z tym niczemu nie służy podważanie autorytetów wychowawczych w obecności dziecka, w tym krytykowanie nauczycieli. Aby wychowanie przyniosło efekt musi istnieć wola współpracy między rodziną a przedszkolem.

Ważna jest pełna akceptacja dziecka, czyli jego mocnych i słabych stron. Budowanie relacji z dzieckiem opartej na wzajemnym szacunku. Taką relację budujemy spędzając wspólnie czas z dzieckiem, towarzysząc mu podczas wspólnych zabaw, czytając, bawiąc się, tłumacząc, przytulając, pocieszając, budując atmosferę zaufania, miłości, ciepła, opieki itd. Słowa klucze, które powinno słyszeć nasze dziecko to:

• Widzę, że bardzo się starasz.
• Sprawiasz, że się uśmiecham.
• Każdy może mieć trudny czas.
• Co o tym myślisz?
• Opowiedz mi o tym, masz świetne pomysły.
• Szanuję Twój wybór.
• Masz prawo powiedzieć „nie” w kulturalny sposób.
• Możesz zawsze prosić o pomoc.
• Słucham Cię uważnie.
• Bez Ciebie nie dam rady.
• Potrzebuję Twojej pomocy.
• Dziękuję Ci, jesteś dla mnie ważny.
• Oczekuję, że mi pomożesz.
• Dobrze Cię widzieć.
• Kocham Cię.
• Przepraszam, ja też popełniam błędy.
• Proszę Cię.
• Jesteś dla mnie ważny, czas spędzony razem jest wyjątkowy”.

Pamiętajmy, że nasza zdolność do tolerowania stresorów maleje, bo słabną nasze więzi (psychiatra dr Bruce d. Perry). W swojej pracy przekonał się, że tym, co leczy zranioną psychikę, są właściwe relacje, bycie wśród ludzi, uczestnictwo w rozmaitych zajęciach, wiara (religia).

Ważnym tematem współcześnie staje się opóźnianie korzystania z urządzeń
z ekranem. Brak wiedzy i doświadczeń u dziecka w obcowaniu z tematyką poruszana przez urządzenia z ekranem może wyrobić w nim poczucie przekonania o istnieniu świata takiego, jaki jest przez urządzenia pokazywany.

Istotną potrzebą dziecka w tym okresie jest także dbanie o higienę snu, wypoczynku, zdrowe odżywianie i przebywanie na świeżym powietrzu. Ilości snu
w tym wieku powinna wynosić 10 - 12 godzin na dobę. Dziecko wyspane, odpowiednio odżywione, wypoczęte zachowuje się dobrze, jest zdrowe.

Reasumując dzisiejsze rozważania pragnę podkreślić, że najistotniejszą kwestią
w zapewnieniu prawidłowego rozwoju dziecka jest miłość do niego, objawiająca się
w pełniej akceptacji jego słabych i mocnych stron, dawaniu mu poczucia bezpieczeństwa, przynależności do rodziny. Pozwolenia mu na bycie sobą, odnajdywaniu własnej drogi rozwoju. Stąd tak ważne wsłuchiwanie się w to, co mówi, jego obserwacja oraz budowanie relacji opartej na wzajemnym szacunku. Dzieci nie są nam dane, ale zadane, po to abyśmy mogli stać się lepszymi i przypomnieć nam, co w życiu jest ważne.

Kończąc życzę wszystkim Państwu wraz z Wychowawcami pełnego sukcesów wychowawczych roku szkolnego. Niech o będzie dobry rok. Dziękując za uwagę zapraszam również do współpracy ze mną, wszystkimi nauczycielami oraz specjalistami.

Alicja Smoczeńska –pedagog terapeuta, specjalny

 

 

 

Bibliografia:

• R. J. Gerring. P.G. Zimbardo, Psychologia i życie, PWN 1994.
• B. Ferrero, Własne dzieci mają nas, Wyd. Salezjańskie 2014,
• J. Koźmińska, E. Olszewska, Z dzieckiem w świat wartości, Wyd. Świat książki 2014.
• E. Chlebowska, Wychowanie – najtrudniejsza ze sztuk pięknych, Wyd. Sensus 2013,
• A. Faber, E. Mazlish, Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać, żeby dzieci do ans mówiły, Wyd. Rodzina 2010.,
• Miesięcznik – Wychowawca,
• Katarzyna Stefaniak – psycholog , psychoterapeuta, Etapy rozwoju człowieka wg Ericsona, psychoterapia –https://polna.warszawa.pl